Soevereiniteit delen om hem te behouden

In de NRC van afgelopen vrijdag een interview met Petros Markaris, mijn favoriete thrillerschrijver en chroniqueur van het hedendaagse Griekenland. Hij vertelt dat hij voor de verkiezingen werd gebeld door zijn zus, die de dilemma’s van de Griekse kiezer verwoordde. De Markarissen komen uit een links nest, waar je niet op de Nea Demokratia stemt. Maar de ramkoers van Syriza lijkt gevaarlijk en naief. Een gematigde coalitieregering vormen als Syriza de grootste is, lijkt vrijwel uitgesloten. “Je weet toch dat ik nooit een Nieuwe Democratiestemmer ben geweest”, zei ze. “Dat weet je toch, Petros?” En Petros beaamde het. “Nu knijp ik mijn neus dicht en stem toch ND.”

Het leek me een berichtje dat nog even in herinnering moet worden geroepen, nu de ND inderdaad heeft gewonnen. Het was goed nieuws, vonden de Nederlandse media. Griekenland stemt pro-Europa, kopten de kranten. Maar waarom kneep de zus van Petros Markaris dan haar neus dicht? Omdat de ND zo corrupt is als het maar kan, de PASOK van Papandreou weghoonde toen hij een deal maakte met de EU, die Griekenland moest redden door het de woestijn in te sturen. Niet dat de PASOK minder corrupt is, maar dat terzijde.

Met hun stem op de ND (en in mindere mate op PASOK) hebben de Grieken gestemd voor het buitenland, voor de EU. Daar werd gewacht op een signaal van de Grieken dat ze zich wilde schikken naar de eisen van Brussel. Want in Brussel wordt over het Griekse lot beslist, niet in Athene. De Grieken zijn hun soevereiniteit al lang kwijt. En niet aan Brussel, voor de goede orde. Ze zijn hun soevereiniteit kwijtgeraakt aan de markten. Omdat die het niet vertrouwen, stelt Brussel geld ter beschikking en tegelijk zijn draconische eisen. Niet om de Grieken te hulp te schieten, maar om de markten te behagen en de eigen banken te redden.

Het laat zien dat landen bereid moeten zijn om hun soevereiniteit te delen, om hem te behouden. Alleen wanneer landen bereid zijn bevoegdheden aan de EU over te dragen, kunnen ze zelf blijven beslissen over hun toekomst. Blijven ze halsstarrig vasthouden aan soevereiniteit en bevoegdheden, dan zal steeds vaker en steeds harder blijken dat ze soeverein en bevoegd zijn over steeds minder. Markten trekken zich al jaren niks aan van grenzen. Hoe kun je dan blijven denken dat je het bankwezen vanuit je nationale hoofdstad kunt reguleren?