Als het niet moet zoals het kan...

De Groene Amsterdammer liet laatst weten dat het goed gaat met Amsterdam. Het aantal inwoners groeit, en de economie ook. Veel succesvolle starters, relatief lage werkeloosheid. Veel gefilosofeer van Nel de Jager en Els Iping, boeiende waarnemingen vanuit een Starbucks-vestiging. Terecht constateert de Groene dat het dieptepunt midden jaren '80 lag. Toen zakte het aantal inwoners naar de 680.000, terwijl de stad nu rap op weg is de grens van 800.000 te overschrijden

Grappig. Midden jaren ’80 begon de weg omhoog. Da’s misschien geen toeval. In die periode werd er volop gekraakt, kwamen er stadsdelen en bereikte de bouwproductie in de stadsvernieuwing een hoogtepunt. De kraakbeweging maakte ruimte voor activiteiten van kunstenaars en alternatieve ondernemers. Dat jaagt de economie niet onmiddellijk aan, maar is wel de voedingsbodem voor de creatieve klasse, belangrijke steunpilaar van het huidige economische succes van de stad. Een stad inspireert als er ruimte is om creativiteit te ontwikkelen zonder dat winst de primaire drijfveer is

En dan die stadsdelen. Amsterdam was een smerige bende in de jaren '80. Het was vies op straat, alle Amsterdammertjes stonden scheef en de auto was de baas in iedere straat. Vooral daar hebben stadsdelen een rol gespeeld. Het was niet genoeg dat de uitvoeringsorganisatie - de straatvegers, de vuilnismannen en al die anderen die werken voor de stad - dichter bij het eigen werkterrein kwam te staan. Het mooier maken van de stad vroeg om gekozen bestuurders die in hun eigen wijk voor hun eigen wijk verantwoordelijkheid droegen. Die zelf zagen wat er moest gebeuren en dat samen met bewoners en hun ambtenaren gingen regelen. Straten en pleinen zijn schoner geworden, en ze zijn ook mooier geworden. Een stad die overal mooi is, ook in de buitenwijken, is een stad waar mensen graag komen wonen en werken

De stadsvernieuwing hanteerde als principe "bouwen voor de buurt". Dat resulteerde in teveel sociaal huurwoningen. Teveel is een terecht kritiekpunt, maar het hadden er met de "markt" als ordeningsprincipe waarschijnlijk te weinig geweest. Dan was de stad nu niet gemengd geweest, geen plek waar je zelf kunt ontwikkelen. Amsterdam was een plek geworden waar je eigenlijk alleen terecht kunt, als je jezelf al hebt ontwikkeld, een plek voor gearriveerden. Daar heerst meestal de vrees iets te verliezen, niet de ambitie om het te gaan maken. En dat laatste is een andere pilaar onder het succes van de stad

Blijft Amsterdam succesvol? Het is maar de vraag. Rechts Nederland heeft twee jaar geleden een streep gezet door het kraken. Een streep door ruimtes waar mensen dingen kunnen ontdekken en ontwikkelen. En met de hulp van de SP heeft Rechts Nederland de stadsdelen om zeep geholpen. Een Amsterdam zonder lokale democratie zal weer centraliseren en mensen en bedrijven over het hoofd gaan zien. Ook de realisatie van sociale huurwoningen staat onder druk. Rechts Nederland wil het sowieso niet, en corporaties die zijn meegegaan in neo-liberale speculatie-avonturen hebben de financiële mogelijkheden om sociale huurwoningen te blijven realiseren verder uitgehold. Van Poelgeest en Ossel doen hun best, maar in al dat geweld is het niet genoeg

Rechts Nederland, de SP en die paar corporaties hebben het een stuk moeilijker gemaakt om het succes van de stad vast te houden. Dat u het maar weet. Maar bij de pakken neerzitten, lijkt me ook niks. Als er niet meer gekraakt mag worden, moeten we andere manieren verzinnen om ruimte te maken voor mensen die iets nieuws willen doen. Als de stadsdelen er straks niet meer zijn, zijn er nog steeds actieve buurtbewoners. Dus verzinnen we een andere manier om bewoners invloed te laten uitoefenen op hun omgeving. Eén ding hebben we alvast. Die stadsvernieuwing van Schaefer is dan lelijk en het is te veel, al die woningen zijn van uitstekende technische kwaliteit en ze verkopen amper. Dus daar hebben we er voorlopig nog wel genoeg van.