Innovatie is nieuwsgierigheid maal risico

Innovatie staat of valt toch niet met overheidsbeleid, twitterde ik vanochtend. Jawel, was de reactie, steun van de overheid  is nodig. Een bijdrage in kennis of middelen is een stimulans, juist in deze tijd. Dat is waar, en alleen al daarom is het jammer dat het kabinet Rutte-Asscher de hand op de knip houdt. Geen stimulans, maar juist een onsje minder.

Toch gaat het niet alleen - en zeker niet in de eerste plaats - om de bijdrage van de overheid. Wij zijn met z'n allen in een cultuur terecht gekomen waarin innovatie maar moeilijk een kans krijgt.

Innovatie begint bijvoorbeeld met nieuwsgierigheid. Zou het kunnen? Hoe zit dat? Waarom werkt dit niet? Hoe deden ze dat vroeger dan en waarom? Innovatie begint met het stellen van vragen. Gewoon, omdat er nog geen antwoord op is. Toch is dat steeds minder vaak het begin van onderzoek. We vragen niet waarom, maar we vragen wat het oplevert. En dan moet je de uitkomst van het onderzoek eigenlijk al weten voor je er aan begint.

Innovatie moet het ook hebben van mislukking. Het moet fout kunnen gaan. Het laboratorium moet bij wijze van spreken de lucht in mogen vliegen. Jammer dan, uithuilen en opnieuw beginnen. Maar dat vinden we maar niks. We houden niet van mislukking. Gaat er in onze samenleving iets mis, dan gaan we zoek naar een schuldige, treffen we maatregelen die voor eens en altijd moeten voorkomen dat het weer mis gaat. We moeten niets hebben van ongelukken en proberen ieder risico te elimineren. Begin dan maar eens een experiment. Je kijkt wel uit.

Natuurlijk. Een steuntje in de rug van de belastingbetaler is welkom. En de belastingbetaler moet dat ook gewoon willen; hij wordt tenslotte zelf ook beter van innovatie. Maar het helpt veel meer als we onze nieuwsgierigheid ruim baan geven en niet meer alle risico's uit de weg gaan.