Eigen grond van ons allemaal

Ook D66 laat weten kopers in grote steden de keuze te willen laten: eigendom of erfpacht. Dat klinkt natuurlijk altijd goed, een keuze. Wie wil er nou niet kunnen kiezen? Toch is het niet om het even. Sterker nog, het invoeren van een keuzemogelijkheid is de bijl aan de wortel van het gemeentelijk erfpachtstelsel.

Erfpacht heeft voor de gemeenschap twee grote voordelen. In de eerste plaats stelt het erfpachtstelsel de gemeenschap in staat om mee te profiteren van de waardevermeerdering van de grond. Die wordt niet alleen bepaald door de het vastgoed op die grond en de activiteiten die daarin worden ontplooid door burgers en bedrijven. De waarde van de grond wordt ook bepaald door het feit dat die in Amsterdam is gelegen en dat de gemeente investeert in een aantrekkelijke stad. En omdat de gemeente dat succesvol doet, levert zij met die investering een bijdrage aan de waardevermeerdering  van de grond. Dan is het redelijk dat de gemeente mee profiteert van die waardevermeerdering. En de gemeente, dat zijn wij, de gemeenschap.

Het gaat niet alleen om geld. Het erfpachtstelsel maakt het ook mogelijk dat de gemeenschap invloed uitoefent op bouw- en andere activiteiten die op die grond worden ontplooid. De noodzaak daartoe is wellicht minder dan vroeger, omdat landelijke wetgeving zodanig is veranderd dat het tegenwoordig makkelijker gaat om een actieve grondpolitiek te voeren. Maar ook met die nieuwe wetgeving had de gemeente bijvoorbeeld niet zo goed kunnen bewerkstelligen dat er in deze crisistijd wordt gebouwd in het Amstelkwartier. Of dat daar een hotel komt dat maximaal duurzaam is.

Die voordelen laten onverlet dat het stelsel als zodanig toe is aan groot onderhoud. Mensen snappen bijvoorbeeld niet waarop hun canon (zeg maar: huur) is gebaseerd en te vaak lijkt de canon niet goed te worden berekend. Dat groot onderhoud is inmiddels door wethouder Maarten van Poelgeest ter hand genomen.

Hoe het ook zij, wie eenmaal gaat verkopen, trekt het fundament onder het systeem vandaan. In individuele gevallen zal het veelal voordeliger zijn om te kopen. Dan stop je de waardevermeerdering van de grond in je eigen zak. Maar de gemeente heeft dan minder geld om te investeren in de stad. Na verloop van tijd gaan we dat allemaal merken. De sloebers die huren, de sukkels die kiezen voor erfpacht of er nog niet van af kunnen, maar ook de slimmerds die voor de winst gingen van het huis op eigen grond.

Soms moeten we dingen samen doen, zodat we er allemaal beter van worden.