Over obesitas, parkeerplaatsen, slechte voeding en de minimale overheid

VVD-wethouder Eric van der Burg is ten strijde getrokken tegen de obesitas. Zijn strijd is oprecht, daar ben ik wel van overtuigd. Zo laat hij regelmatig weten dat het niet aanpakken van obesitas bij kinderen een vorm van kindermishandeling is. En wel van dien aard, dat onder toezicht stellen van de ouders of uithuisplaatsing wat hem betreft nadrukkelijk een optie is. Dat is nogal wat voor een VVD-er. VVD-ers zijn immers in de regel van mening dat de overheid zich zeer terughoudend moet opstellen, en daarvan is bij onder toezichtstelling of uithuisplaatsing natuurlijk geen sprake. Maar de vraag is natuurlijk wel, of hij ook daadwerkelijk de consequenties aanvaardt van zijn standpunt. Zo liet hij onlangs via twitter weten dat hij het Jeugdjournaal had gesproken over Obesitas en daarbij had bepleit dat kinderen meer moeten bewegen, beter moeten eten en dat er moet worden ingegrepen als dat nodig is. Ik kan me daar wel in vinden, maar het staat op gespannen voet met VVD-opvattingen.

Neem nou meer bewegen. Daar heb je ruimte voor nodig. Ruimte die er in de stad maar beperkt is. Je ziet het in het tekort aan sportvelden. Maar als je pas gaat bewegen als je naar een sportclub gaat, is het al te laat. Kinderen moeten op straat kunnen spelen, en fietsen naar school. Maar op straat heerst de auto. Voor de auto maken we ruimte, en als er al vrijliggende fietspaden zijn, dan is de scooter daar hartelijk welkom. Zelfs in de Indische Buurt, waar nog niet de helft van de bewoners een auto heeft, is een groot deel van straten en pleinen gereserveerd voor de auto. Kortom, het primaat van de auto – of die nou rijdt of parkeert – belemmert het spelende kind. Van der Burg zou moeten pleiten voor meer speelplekken en minder parkeerplekken. Hij zou moeten pleiten voor meer verkeersveiligheid, ruimere fietspaden, kindlinten en minder scooters. Maar dat pleidooi staat haaks op de opvattingen van de VVD.

En neem nou goede voeding. Het is natuurlijk schrijnend dat de VVD zich als geen ander druk maakte om de vestiging van een extra filiaal van McDonalds in Amsterdam Nieuw West. Ze verkopen daar ook worteltjes, maar toch vooral vette spullen. Maar het gaat om meer dan dat. Bestrijding van obesitas moet het hebben van minder vet, meer fruit en meer groente. Het goedkope voedsel vult en vraagt weinig bereidingstijd. Past goed bij mensen die veel uren moeten werken voor weinig geld. Maar je moet niet alleen geld en tijd hebben, als je gezond wilt eten, je moet ook weten wat gezond is. En het zou helpen als op school bijvoorbeeld een gezonde lunch kreeg voorgezet. Van der Burg zou moeten pleiten voor het verbieden of fiscaal beprijzen van slecht voedsel. Hij zou moeten bepleiten dat de overheid mensen opvoedt tot gezonde voedselconsumenten. Hij zou moeten bepleiten dat te lage inkomens en uitkering wat hoger worden, zodat mensen kunnen kopen wat ze nodig hebben in plaats van wat ze kunnen betalen. Hij zou gezonde maaltijden op scholen moeten bepleiten. Maar dat pleidooi staat haaks op de opvattingen van de VVD.

Of neem nou dat ingrijpen. Hij zegt het er niet bij, maar ook Eric van der Burg weet natuurlijk heel goed dat het alleen de overheid is, die kan ingrijpen. Maar de VVD moet eigenlijk weinig hebben van de overheid. Stelselmatig stelt de VVD voor om de overheid kleiner te maken. Het is een wezenlijk onderdeel van hun ideologie. Het gaat niet alleen om minder belasting, de VVD vindt dat de overheid het probleem is. “Hoe minder, hoe beter” zal ik ze in deze niet in de schoenen schuiven. Maar die kleine overheid is natuurlijk de 21ste eeuwse versie van de nachtwakerstaat. Een staat die voorziet in wegen en defensie en niet meer. De overheid die de VVD wil, zal nooit de actieve overheid kunnen zijn die Eric van der Burg nodig heeft om goed in te grijpen bij obesitas. Zo’n overheid staat haaks op de opvattingen van de VVD.

Om kort te gaan. Ik twijfel geen moment aan de oprechtheid van Eric van der Burg om obesitas aan te pakken. Maar hij kan daarin pas effectief zijn, als hij zich ontworstelt aan de opvattingen van de VVD. Om Ronald Reagan dan maar helemaal te citeren en gelijk te parafraseren: De VVD is niet de oplossing van het probleem van de obesitas. De VVD is het probleem.